Kinderen en jongeren in zogenaamde JOGG-gemeenten zijn niet meer of minder gaan bewegen en hun gewicht is ook niet noemenswaardig gewijzigd. Het RIVM, die de aanpak onderzocht, vond geen verschil met gemeenten die niet met de JOGG-aanpak werken.

JOGG-gemeenten krijgen kennis aangereikt om de omgeving zo in te richten dat een gezonde leefstijl wordt gestimuleerd. Er zijn zo’n 200 gemeenten bij aangesloten sinds de start in 2015. ‘Een snelle verandering in de leefstijl van jeugd zou mooi zijn, maar geen erg realistische verwachting,’ stelt directeur-bestuurder Marjon Bachra van JOGG vast. ‘Want veel factoren hebben invloed op obesitas. Zo vond het onderzoek deels plaats tijdens de coronapandemie, die onze gezondheid geen goed heeft gedaan. Verder keek het RIVM naar het landelijk gemiddelde. Als JOGG weten we dat er lokaal gelukkig wel successen zijn behaald in de gewichtsafname van kinderen.’

Hoewel het effect wetenschappelijk gezien te klein was, leek het er in de eerste jaren op dat het gewicht van kinderen tussen de 2 en 19 jaar in JOGG-wijken iets lager was. Maar nu lijkt het gewicht juist iets hoger, al zijn beide effecten te klein om er echt conclusies aan te verbinden, constateert het RIVM in het onderzoek.

Gemakkelijker gezond

Bachra: ‘De uitkomsten laten zien hoe belangrijk een aanpak is voor de gehele leefomgeving. Daarom is de werkwijze gaandeweg aangepast: waar JOGG-gemeenten eerder inzetten op direct activiteiten organiseren voor kinderen, leggen we nu de nadruk op het veranderen van de omgeving om het gedrag van jeugdigen te beïnvloeden. Zo wordt het gemakkelijker om gezonde keuzes te maken.’

‘Want een training of voorlichting voor een individueel kind is bij lange na niet genoeg’, legt de JOGG-directeur uit. ‘Allerlei zaken beïnvloeden je gezondheid. Alleen de JOGG-aanpak voldoet niet in deze tijd van armoedestijging, economische crisis en groei van de fastfoodindustrie. Er moeten structureel dingen veranderen voor een gezonde leefomgeving. Want in een gezonde omgeving, bereiken of behouden kinderen en volwassenen beter een gezond gewicht. Daarvoor is een lange adem nodig én samenwerking met bedrijven, overheid enzovoorts.’

Andere resultaten

Het RIVM denkt dat het beperkte resultaat op het gewicht en bewegen van jeugd tussen de 2 en 19 jaar misschien komt omdat de aandacht voor de aanpak na een aantal jaren afneemt en dus ook het effect verdwijnt. Of dat de aanpak niet zozeer beweging en gewicht beïnvloedt, maar helpt om de sociale en mentale gezondheid te verbeteren, inwoners een beetje anders te laten helpen en iets meer te gaan bewegen. Die effecten zijn niet onderzocht.

Veranderingen

Positief noemt Bachra van JOGG het dat liefst 2,4 miljoen kinderen worden bereikt door de JOGG-aanpak, volgens recent onderzoek van het Mulier Instituut, Amsterdam UMC en Erasmus MC. ‘Ook draagt de aanpak op lange en korte termijn bij aan een gezondere leefomgeving. Op korte termijn worden organisaties en bedrijven zich bewust hoe belangrijk een gezonde leefomgeving is en op langere termijn kunnen daardoor veranderingen plaatsvinden. Verder voelen gemeenten en betrokken organisaties door de JOGG-aanpak meer de verantwoordelijkheid om daarvoor beleid te maken en samen te werken. En die gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de brede leefomgeving zet op den duur meer zoden aan de dijk.’